Çocukların asker olarak kullanılması hususu 1949 Harp Zamanında Sivillerin Korunmasına İlişkin Cenevre Sözleşmeleri ile uluslararası hukuk alanında yerini almıştır. Söz konusu Sözleşmelerde çocuk askerler konusu “15 yaşından küçüklerin özel olarak korunması” çerçevesinde ele alınmıştır.
Çocuk asker kavramı ve PKK istismarı
Bugün dünyada tahminen 20 ülkede en az 250.000 çocuk askerin olduğu düşünülmektedir. Net sayıyı bilmek mümkün olmasa da çocukların silahlı çatışmalardaki varlığı gerçektir. Halbuki çocuk hakları, çocuğun yüksek yararı gözetilerek oluşturulan ve eğitim, sağlık, yaşam, barınma ile fiziksel, psikolojik ve cinsel istismardan korunma haklarını kapsayan evrensel bir haktır.
Yeryüzündeki tüm çocukların bu hakları doğuştan, yasal ve ahlaki olarak kullanma hakkı vardır. Hiçbir devlet ya da terör örgütü çocuğun mutlak sahip olduğu bu hakları engelleyemez. Fakat son yıllarda artan sayılarla birlikte silahlı çatışmalarda kullanılan çocukların yaşamı beklenen ve ideal bir çocukluk algısından oldukça uzaktır. Çocuklar gayri resmi bir şekilde çatışmaların ve savaşların bir aracı olarak kullanılmaya devam etmektedir.
Mevcut literatürde çocukların silahlı gruplar içinde yer alması ‘‘çocuk asker’’ kavramı ile açıklanmaktadır. 18 yaşından küçük olan ve silahlı gruplar bünyesinde herhangi bir iş yapan her çocuk, çocuk asker olarak tanımlanmaktadır (Cape Town İlkeleri, 1997). Fakat bu kavram içinde pek çok çelişkiyi barındırdığı için tartışmalıdır. Örneğin çocuk asker denildiğinde çocuk hakları mı yoksa askerlik hakları mı konuşulmalıdır? Yasal mevzuat hangi esasa dayanmalıdır? Çocukların üniforma giymeleri onlara karşı işlenen suçları savaş suçları kapsamı dışında tutmaya yeterli midir? gibi sorular çelişkiyi doğuran başlıca sorulardır.
Bu doğrultuda Türkiye’deki hukuksal düzenleme PKK terör örgütü içinde yer alan çocuklar için çocuk asker kavramın kullanılmasına imkân vermemektedir. Asker olarak adlandırılan bireyler devletleri için görev yapmakta ve arkalarında meşru bir yapı bulunmaktadır. Fakat terör örgütleri için böyle bir durum mümkün değildir. Bu sebeplerden dolayı her ne kadar çoğu uluslararası metinde ayrıma gidilmemiş ve hem devlet orduları hem de silahlı gruplar için çocuk asker kavramı kullanılıyor olsa da bu çalışmanın odak noktası PKK terör örgütü olduğu için çocuk asker kavramı yerine çocuk militan kavramının kullanılması daha uygun bulunmaktadır. Bu nedenle çocuk asker kavramına eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşılmış ve çalışmanın içeriğinde çocuk militan kavramıyla konu ele alınmıştır.
